Αθηρωμάτωση
& φλεγμονή.
Σχέση και
παράγοντες
δημιουργίας
Αθηροσκλήρωση και σχηματισμός αθηρωματικής πλάκας
Η αθηροσκλήρωση είναι μια ιατρική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από τη συσσώρευση αθηρωματικής πλάκας στο εσωτερικό των αρτηριών. Αυτή η πλάκα αποτελείται από χοληστερόλη, λιπαρές ουσίες, ασβέστιο και άλλες ουσίες που βρίσκονται στο αίμα. Με την πάροδο του χρόνου, αυτή η συσσώρευση πλάκας μπορεί να στενέψει και να σκληρύνει τις αρτηρίες, οδηγώντας σε μειωμένη ροή αίματος προς ζωτικά όργανα και ιστούς.
Η αθηροσκλήρωση μπορεί να επηρεάσει τις αρτηρίες σε όλο το σώμα, οδηγώντας σε διάφορα προβλήματα υγείας ανάλογα με το ποιες αρτηρίες επηρεάζονται. Για παράδειγμα, εάν εμφανιστεί στις στεφανιαίες αρτηρίες που τροφοδοτούν με αίμα την καρδιά, μπορεί να προκαλέσει στεφανιαία νόσο και να οδηγήσει σε πόνο στο στήθος (στηθάγχη) ή καρδιακή προσβολή. Στις καρωτίδες αρτηρίες που τροφοδοτούν με αίμα τον εγκέφαλο, μπορεί να προκαλέσει εγκεφαλικά επεισόδια.
Η αθηροσκλήρωση προκαλείται ως αποτέλεσμα της βλάβης των αιμοφόρων αγγείων. Η βλάβη που συμβαίνει, πυροδοτεί την φλεγμονή στην περιοχή αλλά και την επιστράτευση διάφορων μηχανισμών όπως η ασβεστοποίηση της περιοχής που έχει υποστεί βλάβη, με σκοπό την επούλωση του ιστού. Οι βασικοί παράγοντες που προκαλούν βλάβη στα αγγεία μου μπορεί να εκδηλωθεί αθηροσκλήρωση και κατ επέκταση καρδιοπάθεια, είναι τέσσερις:
Αυξημένη γλυκόζη αίματος,
Υπέρταση,
Κάπνισμα,
Οξειδωτικό στρες.
Η αυξημένη γλυκόζη αίματος και η υπέρταση προκαλούν μηχανική βλάβη, ενώ το κάπνισμα και το οξειδωτικό στρες προκαλούν χημική βλάβη διαταράσσοντας την ομαλή παραγωγή μονοξείδιου του αζώτου (NO) και οδηγώντας στην παραγωγή ελεύθερων ριζών αντίστοιχα. Το αποτέλεσμα είναι ένα. Βλάβη στα τοιχώματα των αγγείων. Όταν οι παράγοντες που προκαλούν φλεγμονή είναι χρόνιοι, τότε και η βλάβη συμβαίνει συστηματικά και επομένως οδηγεί σε χρόνια φλεγμονή.
Φλεγμονή και επιδιόρθωση βλάβης
Το λεπτό στρώμα κυττάρων που επενδύει την εσωτερική επιφάνεια των αιμοφόρων αγγείων, ονομάζεται ενδοθήλιο. Η ενδοθηλιακή βλάβη μπορεί να οδηγήσει σε αλλαγές στη διαπερατότητα του ενδοθηλίου με αποτέλεσμα τα σωματίδια της LDL χοληστερόλης να διαπερνούν το ενδοθηλιακό στρώμα και να εισέρχονται στο αρτηριακό τοίχωμα. Μόλις η LDL διασχίσει το ενδοθήλιο και εισέλθει στο αρτηριακό τοίχωμα, καθίσταται πιο εύκολη η οξείδωση της.
Η παρουσία οξειδωτικού στρες εντός του αρτηριακού τοιχώματος, λόγω παραγόντων όπως οι ελεύθερες ρίζες, μπορεί να προωθήσει την οξείδωση της LDL που έχει διεισδύσει στο ενδοθήλιο. Η οξειδωμένη LDL (oxLDL) αναγνωρίζεται ως επιβλαβής από τον οργανισμό και έτσι τα κύτταρα του ανοσοποιητικού κινητοποιούνται ώστε να την καταπολεμήσουν. Αυτή η διαδικασία οδηγεί στην ανάπτυξη φλεγμονής στα ενδοθηλιακά κύτταρα που επενδύουν τις αρτηρίες.
Από τα κύτταρα του ανοσοποιητικού που έλκονται στην κατεστραμμένη περιοχή, ανήκει και ένας τύπος μονοκυττάρων που ονομάζονται μακροφάγα. Όταν τα μακροφάγα συναντούν την oxLDL στο αρτηριακό τοίχωμα, προσπαθούν να την απορροφήσουν με σκοπό να την απομακρύνουν. Ωστόσο, όταν τα μακροφάγα προσλαμβάνουν υπερβολικές ποσότητες οξειδωμένης χοληστερόλης και υπερφορτώνονται, μετατρέπονται σε αφρώδη κύτταρα. Αυτά τα αφρώδη κύτταρα αποτελούν χαρακτηριστικό γνώρισμα των πρώιμων αθηρωματικών αλλοιώσεων ή πλακών.
Τα αφρώδη κύτταρα συμβάλλουν στο σχηματισμό λιπαρών ραβδώσεων και στην έναρξη της συσσώρευσης της πλάκας με την εναπόθεση χοληστερόλης και λιπιδίων στο αρτηριακό τοίχωμα. Καθώς η πλάκα εξελίσσεται και γίνεται πιο προχωρημένη, μπορεί να αρχίσει να ασβεστοποιείται. Οι ακριβείς μηχανισμοί που πυροδοτούν την ασβεστοποίηση στην αθηροσκλήρωση δεν είναι απολύτως σαφείς, αλλά η φλεγμονή φαίνεται να παίζει σημαντικό ρόλο.
Η φλεγμονή μπορεί να οδηγήσει στην απελευθέρωση ορισμένων μορίων που προάγουν τη μετατροπή των λείων μυϊκών κυττάρων του αρτηριακού τοιχώματος σε κύτταρα που εναποθέτουν ασβέστιο, συμβάλλοντας στην ασβεστοποίηση της πλάκας. Αυτή η διαδικασία ασβεστοποίησης μπορεί να καταστήσει την πλάκα πιο σταθερή και λιγότερο επιρρεπή σε ρήξη. Ωστόσο, οι έντονα ασβεστοποιημένες πλάκες μπορούν επίσης να προκαλέσουν επιπλοκές, όπως η μείωση της ευελιξίας της αρτηρίας και η δυνητική παρεμπόδιση της ροής του αίματος.
Πρόληψη αθηροσκλήρωσης και υγιές κυκλοφορικό σύστημα
Όπως αναφέραμε και παραπάνω, οι κυριότεροι παράγοντες που οδηγούν στην δημιουργία αθηρωματικής πλάκας είναι τα υψηλά επίπεδα γλυκόζης, η υπέρταση, το κάπνισμα και το οξειδωτικό στρες. Συνεπώς η αποφυγή κατανάλωσης επεξεργασμένων τροφίμων και η αποφυγή του καπνίσματος σε συνδυασμό με σωματική άσκηση είναι απαραίτητα για την διατήρηση ενός υγιούς καρδιαγγειακού συστήματος.
Συγκεκριμένα, η σωματική άσκηση κρίνεται ίσως ένας από τους βασικότερους παράγοντες αποφυγής καρδιοπάθειας καθώς επιδρά ταυτόχρονα και στους 4 μηχανισμούς που αναφέραμε. Πληθώρα μελετών έχουν δείξει πώς η σωματική άσκηση: Σταθεροποιεί τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα και βελτιώνει την λειτουργία της ινσουλίνης. Μειώνει την αρτηριακή πίεση. Βελτιώνει την λειτουργία του μονοξειδίου του αζώτου (ΝΟ) και συνεπώς την ελαστικότητα των αγγείων και την ικανότητα τους να διαστέλλονται. Οδηγεί σε αύξηση των ενδογενών αντιοξειδωτικών του οργανισμού όπως η γλουταθειόνη, μειώνοντας έτσι το οξειδωτικό στρες . Έτσι, γίνεται αντιληπτό ότι η σωματική άσκηση, είναι ότι πιο κοντινό έχουμε σε μαγικό χάπι για την υγεία της καρδίας!
Χάρης Αζακίδης,
Διατροφολόγος, MSc
Member of European Institute of Nutritional Medicine
Το Natto NKCP®
βασισμένο στην παραδοσιακή Ιαπωνική διατροφή (fermented soybean extract), και περιέχοντας συνδυασμό Ναττοκινάσης και Βακιλοπεπτιδάσης F, ξεχωρίζει ως ένα συναρπαστικό παράδειγμα του πώς η επιστημονική καινοτομία μπορεί να αξιοποιήσει τη δύναμη των φυσικών συστατικών.